محمدامین طاهرزاده کارشناس انرژی در رابطه با وضعیت پرداخت یارانه سوخت هواپیما در گفت و گو با خبرنگار قدس افزود: یارانهها از دیرباز یکی از ویژگیهای کلیدی ساختار اقتصادی ایران بوده است و دولت از بخشهای مختلف، بهویژه بخشهایی که درگیر مصرف انرژی هستند، حمایت مالی میکند. با این حال، یکی از بحث برانگیزترین و غیرضروری ترین بخش هایی که در حال حاضر از این یارانه ها بهره می برند، یارانه مربوط به سوخت هواپیما است. دولت به میزان حدود ۹۶ درصد یارانه به سوخت هواپیما پرداخت می کند که منجر به بار مالی قابل توجهی بر دولت می شود و در عین حال بخش کوچکی از جمعیت، به ویژه ثروتمندان، از این یارانه سوخت هواپیما منتفع می شود.
وی در ادامه با اشاره به یارانه ۹۶ درصدی اعطایی به سوخت هواپیما اظهار داشت: یکی از بارزترین جنبه های یارانه سوخت هواپیمایی ایران، شکاف بسیار زیاد بین قیمت واقعی سوخت جت در بازار و قیمت پرداخت شده توسط خطوط هوایی است. براساس آخرین آمار، قیمت هر لیتر سوخت جت در بازار تقریباً ۳۰ هزار تومان است، اما به دلیل یارانه ها، شرکت های هواپیمایی تنها لیتری ۶۰۰ تومان می پردازند. این به معنای نرخ یارانه حدود ۹۶٪ است، به این معنی که دولت تقریباً کل هزینه سوخت سفرهای هوایی را پوشش می دهد. این یارانه قابل توجه منجر به بار مالی هنگفتی بر دوش دولت می شود که معادل ۱.۶۵ میلیارد لیتر در سال است. این مصرف بالا در کنار یارانه قابل توجه سالانه حدود یک میلیارد دلار برای دولت هزینه دارد. این یارانه نه تنها ناپایدار است، بلکه به طور نامتناسبی به نفع ثروتمندترین اقشار جامعه است و نگرانی هایی را در مورد عادلانه و کارایی در هزینه های عمومی و پرداختهای انتقالی مربوط به اعطای یارانه سوخت هواپیما ایجاد می کند.
این کارشناس انرژی در مورد مصرف تنها ۴ درصد مردم از هواپیما و سوخت یارانهای مرتبط با آن گفت: با وجود مبالغ هنگفتی که صرف یارانه سوخت جت می شود، تنها بخش کوچکی از جمعیت ایران از سفرهای هوایی بهره مند می شوند. طبق آمار، تنها ۴ درصد از مردم به طور منظم از سفرهای هوایی استفاده می کنند و اکثریت این افراد متعلق به ثروتمندترین اقشار جامعه هستند. دادههای مرکز آمار ایران نشان میدهد که ۸۵ درصد از کل هزینههای سفر هوایی از سه دهک درآمدی بالا انجام میشود، به این معنی که اکثریت قریب به اتفاق مسافران هوایی افراد مرفه هستند. در مقابل، اقشار کم درآمد جامعه به ندرت از سفر هوایی استفاده می کنند و بسیاری از آنها به روش های جایگزین حمل و نقل مانند اتوبوس یا قطار متکی هستند. بنابراین، ساختار یارانه فعلی به طور موثر منابع دولتی را به سمت ثروتمندان هدایت می کند، نابرابری های اجتماعی را تشدید می کند و به تخصیص ناکارآمد بودجه عمومی منجر شده است
طاهرزاده اظهار کرد: از همین رو دولت در مرحله اول اصلاح یارانه سوخت هواپیما در بودجه ۱۴۰۴، گامی مهم در جهت ایجاد نظام یارانه عادلانه تر و پایدارتر است. با افزایش قیمت سوخت جت برای خطوط هوایی، دولت قصد دارد هزینه های بیهوده را کاهش دهد و منابع را به سمت بخشهای ضروریتر هدایت کند که به نفع بخش بزرگی از جمعیت است. دلیل اصلی اصلاح یارانه سوخت هواپیما در بودجه ۱۴۰۴، نابرابری در توزیع یارانه است. همانطور که قبلا ذکر شد، بخش هوانوردی برای اکثریت جمعیت یک ضرورت نیست و مزایای یارانه به طور نامتناسبی نصیب افراد ثروتمند می شود.
نظر شما